Bursztyn - Charakterystyka, właściwości, zastosowanie i biżuteria

Bursztyn – Czym jest, skąd pochodzi, do czego jest wykorzystywany, jak go rozpoznać, jakie ma właściwości i komu warto go podarować

Data publikacji: 25.10.2024

Data aktualizacji:  25.10.2024

Odsłon artykułu: 467

Bursztyn, ta niezwykła żywica kopalna często nazywana “złotem Bałtyku”, fascynuje ludzi od tysięcy lat swoją tajemniczą naturą.

Choć najczęściej kojarzy się z wybrzeżem Morza Bałtyckiego, można go znaleźć w różnych zakątkach świata, od wybrzeży Dominikany po odległe plaże Sycylii. Mimo że potocznie nazywany jest kamieniem szlachetnym, w rzeczywistości jest skamieniałą żywicą prehistorycznych drzew, która przez miliony lat podlegała procesom fosylizacji.

Ta wyjątkowa substancja, ceniona już w starożytności, do dziś zachwyca jubilerów i kolekcjonerów swoim ciepłym blaskiem, lekkością oraz zdolnością do przechowywania w swoim wnętrzu tajemnic sprzed milionów lat w postaci prehistorycznych inkluzji.

Spis treści

1. Co to jest bursztyn? Najważniejsze informacje

2. Geneza nazwy "bursztyn"

3. Kolory bursztynu – jakie barwy może mieć?

4. Zastosowania bursztynu – jak jest wykorzystywany?

5. Odmiany bursztynu - jakie są jego rodzaje?

6. Jak odróżnić prawdziwy bursztyn od podróbki?

7. Symbolika bursztynu i jego znaczenie

8. Właściwości bursztynu – co warto wiedzieć?

9. Przeciwwskazania do noszenia bursztynu

10. Dla kogo biżuteria z bursztynem będzie idealna?

11. Czy bursztyn to dobry pomysł na prezent?

Co to jest bursztyn? Najważniejsze informacje

Bursztyn (inaczej jantar) jest kopaliną, choć przyjęło się mówić o nim jako o kamieniu. To zastygła w morzu żywica z drzew iglastych.

Bursztyny powstały prawdopodobnie w paleogenie, ok. 40 mln lat temu. Są przezroczyste oraz mają twardość 2-2,5 w skali Mohsa. Mogą przechowywać w sobie pamiątki sprzed tysięcy lat. Są to tzw. inkluzje organiczne, czyli najczęściej owady, które można zobaczyć gołym okiem w tym przezroczystym kamieniu.

Fascynująca jest nie tylko historia bursztynów, ale też ich wygląd i geneza ich nazwy.

Geneza nazwy Bursztyn

Najstarsze określenie tej kopaliny – elektron – pochodzi z języka greckiego. Słowo to oznacza 'pochodzący od słońca' i 'kamień, który przyciąga'. Starożytnie Rzymianie nazywali bursztyny succinum.

Wyraz ten pochodzi od łacińskiego słowa sucus, czyli sok. Natomiast Polacy wieki temu przejęli nazwę 'bursztyn' od Germanów.

W język starogermańskim kopalinę tę nazywano bernstein – słowo to oznacza "kamień, który się pali"*.

Zastosowania bursztynu – jak jest wykorzystywany?

Już Grecy z epoki brązu nosili ozdoby z bursztynami. Starożytne ludy wykorzystywały ten "kamień" do produkcji paciorków oraz ozdób funeralnych, talizmanów i amuletów chroniących przed nieszczęściem**. Również dziś zdobi on m.in. eleganckie kolczyki, naszyjniki i broszki.

Starożytni uczeni przypisywali bursztynom właściwości lecznicze. I współcześnie zwolennicy medycyny naturalnej używają tych kamieni do wspomagania leczenia chorób tarczycy, serca czy astmy. Z bursztynów produkuje się również maści przeznaczone do stosowania w przypadku bólów reumatycznych.

W krajach nadbałtyckich kopalinę tę wykorzystywano do produkcji amuletów, relikwiarzy, rzeźb i instrumentów muzycznych. W XVIII w. na życzenie króla pruskiego powstała Bursztynowa Komnata – wyposażenie gabinetu Fryderyka Wilhelma w całości wykonane z jantarów. Zostało ono jednak podarunkiem tego władcy dla rosyjskiego cara. Ostatecznie Komnata przepadła podczas II wojny światowej.

Kopalina znajduje zastosowanie także w przemyśle jako składnik m.in. farb i rozpuszczalników. Natomiast kwas bursztynowy pozyskiwany z bursztynów wykorzystuje się do produkcji naturalnych kosmetyków. Bursztyny ceni się też za ich kolor – mają przeważnie słoneczny odcień.

Kolory bursztynu – jakie barwy może mieć?

Przezroczysty bursztyn ma zwykle ciepły odcień. Może być złoty, miodowy, czerwony, pomarańczowy. Rarytasami są: bursztyn niebieski, bursztyn zielonkawy czy bursztyn biały. Ten ostatni jest bardzo rzadki, a przez to najcenniejszy ze wszystkich jantarów.

Kolor bursztynu zależy od wielkości znajdujących się w jego wnętrzu pęcherzyków powietrza, środowiska, w którym się kształtował oraz od rodzaju znajdującej się w nim materii organicznej. Kopaliny te występują też w wielu odmianach.

Odmiany bursztynu - jakie są jego rodzaje?

Najpopularniejsze odmiany jantarów to bursztyny:

  • bałtyckie – mają woskowy połysk; są przezroczyste (przeświecające i mętne), żółtawe, mlecznobiałe lub brązowe;

  • dominikańskie – często znajdują się w nich skamieniałości; mogą mieć niebieski odcień i są fluorescencyjne; wyróżnia je mniejsza zawartość kwasu bursztynowego niż w przypadku innych odmian tej kopalin;

  • sycylijskie (symetyty) – są ciemnoczerwone lub niebieskie i fluorescencyjne – świecą światłem w najrozmaitszych barwach.

Zarówno bursztyn bałtycki, jak i inne odmiany mają cechy, po których łatwo rozpoznasz, że masz do czynienia z prehistoryczną kopaliną, a nie z jej podróbką.

Jak odróżnić prawdziwy bursztyn od podróbki?

Aby sprawdzić, czy bursztyn jest prawdziwy, wykonaj test:

  • przyjrzyj się mu – powinien mieć nieregularne inkluzje;

  • podpal go – powinien palić się jasnym płomieniem i wydzielać się żywiczny, balsamiczny zapach;

  • wrzuć mały jantar do naczynia z osoloną wody – prawdziwy bursztyn będzie się na niej unosić.

Bursztyn to kamień o rozbudowanej symbolice, dlatego warto poznać jego interpretację w różnych kulturach.

Symbolika bursztynu i jego znaczenie

Bursztyn to symbol energii, słońca i życia – taka symbolika ma swoje korzenie w mitologii i dawnych wierzeniach. Starożytni Grecy uważali, że jest w nim zamknięty słoneczny blask, oraz wykonywali bursztynowe amulety ochronne.

To samo robili niegdysiejsi Rzymianie. Gladiatorzy przed wyjściem na arenę zawieszali na szyjach talizmany z bursztynem z napisem „zwyciężę". Natomiast dawni Słowianie wykorzystywali ten kamień podczas obrzędów religijnych. Wierzyli, że może on łączyć świat ludzi ze światem zmarłych.

Bursztyn ma rozbudowaną symbolikę, ale równie fascynujące są jego właściwości fizyczne i chemiczne.

Właściwości bursztynu – co warto wiedzieć?

Naturalne bursztyny:

  • są lekkie – ich gęstość oscyluje w granicach 0,96-1,096 g/cm3,

  • mają nieuporządkowaną strukturę wewnętrzną,

  • zawierają w swoim składzie ok. 3-8% kwasu bursztynowego (C4H6O4) pomagającego m.in. hamować procesy zapalne,

  • mają różny skład – zawierają do 81% węgla, do 11% wodoru, do 15% tlenu i ok. 0,5% siarki.

  • mają właściwości elektrostatyczne – jantary podczas pocierania np. o włosy czy włókna wełny elektryzują się ujemnie, dlatego przyciągają je do siebie.

Nasuwa się więc pytanie, czy właściwości bursztynu powodują, że niektórzy nie powinni go nosić?

Kamień wiecznie żywy

Bursztyn nazywany jest “kamieniem wiecznie żywym”, ponieważ zmienia swoją barwę pod wpływem czynników zewnętrznych.

W ciągu 15-20 lat jasne odcienie przechodzą w coraz bardziej pomarańczowe i czerwone.

Jest to jedyna kopalna żywica zawierająca tak wysoką zawartość kwasu bursztynowego (3-8%), który gromadzi się głównie w zewnętrznej warstwie, czyli korze.

Przeciwwskazania do noszenia bursztynu

Nie ma przeciwwskazań do noszenia bursztynów. Biżuteria z tymi kamieniami jest bezpieczna i nikomu nie wyrządzi krzywdy. Natomiast osoby uczulone na kwas bursztynowy muszą unikać suplementów, maści i kosmetyków, w których znajduje się ten związek chemiczny. W przeciwnym razie możliwa jest alergiczna reakcja skórna i pogorszenie samopoczucia.

Ze względu na to, że bursztyny są bezpieczne dla zdrowia, mają szerokie grono miłośników – jednak czy są odpowiednie dla każdego?

Dla kogo biżuteria z bursztynem będzie idealna?

Biżuteria z bursztynem przypadanie do gustu koneserom ozdób z naturalnymi kamieniami, osobom ceniącym klasyczną elegancję oraz tym, którzy wierzą we właściwości lecznicze tej kopaliny. Uważa się, że jest odpowiednia zwłaszcza dla zodiakalnych strzelców.

Wisiorki, naszyjniki czy bransoletki z bursztynem to biżuteryjna klasyka, która sprawdzi się na co dzień. Oprócz tego ozdoby te można potraktować jako duchowe talizmany chroniące przed pechem. Choć biżuteria z bursztynem jest zarazem klasyczna i nietuzinkowa, czy na pewno jest dobrym pomysłem na prezent?

Tradycje ludowe obdarowywania bursztynem

W polskiej tradycji ludowej bursztyn był szczególnie ważnym prezentem:

Na Kurpiowszczyźnie bursztyny najczęściej zamawiano dla młodej dziewczyny przed jej zamążpójściem lub były prezentem od męża.

Zgodnie z miejscową tradycją, kawaler mógł podarować bursztyny pannie tylko jako oficjalną deklarację uczuć - przyjęcie takiego podarunku oznaczało wzajemność i zgodę na wspólne życie

Czy bursztyn to dobry pomysł na prezent?

Biżuteria z bursztynem to zdecydowanie trafiony prezent – jest ponadczasowa, elegancka i ponoć może chronić swojego właściciela przed nieszczęściami. Wręczając ją, podarowujesz drugiej osobie coś więcej niż ozdobę. To piękna, niebanalna pamiątka na całe życie. Dlatego broszka, pierścionek czy naszyjnik z bursztynem będą wspaniałym prezentem na urodziny, rocznicę ślubu czy święta.

Jantar to złocista, twarda żywica, która jest inspiracją dla projektantów biżuterii. Bursztyn może również skrywać w sobie pamiątki sprzed tysięcy lat – jest wyjątkowy, elegancki i intrygujący.

Poprzednie wpisy na blogu

Pomysł na prezent na Święta Bożego Narodzenia - inspiracje prezentowe dla kobiet

Najlepsze świąteczne prezenty to te wręczane prosto z serca i takie, które sprawiają radość, wzruszają i stają się troskliwie przechowywanymi pamiątkami. Dlatego, jeśli chcesz podarować bliskiej osobie upominek, który będzie wyrażać więcej niż słowa, wybierz biżuterię. Spraw, by tegoroczne Boże Narodzenie było jeszcze bardziej wyjątkowe dla twojej żony, mamy, narzeczonej czy przyjaciółki!

Nowości
A&A
63 views

Co kupić na Mikołajki kobiecie? Prezentownik A&A

Lampki, choinki oraz unoszący się w powietrzu zapach cynamonu i goździków oznaczają jedno – czas pomyśleć o tym, co wybrać na idealny prezent mikołajkowy dla bliskiej twojemu sercu kobiety. Oczywiście i w tym przypadku niezastąpiona okazuje się luksusowa biżuteria od A&A. Oto nasze propozycje upominków mikołajkowych, które oczarowują i pozwolą poczuć magię zbliżających się Świąt.

Nowości
A&A
48 views

Bursztyn - Charakterystyka, właściwości, zastosowanie i biżuteria

Bursztyn, zwany "złotem Bałtyku", kojarzy się z Morzem Bałtyckim, ale jest też spotykany w odległych zakątkach świata. Nazywa się go kamieniem, choć nie wydobywa się go z wnętrza ziemi. Mimo tego bursztyny już wieki temu były obiektem pożądania i zdobiły wyrafinowaną biżuterię. Dowiedz się więcej o tych niezwykłych "morskich kamieniach"!

Porady
75 views

Agat - Charakterystyka, właściwości, kolor i zastosowanie

Agat zachwyca swoim nietuzinkowym przekrojem i woskowym połyskiem. Według niektórych skrywa w sobie również dobrą energię i może być talizmanem. Poznaj bliżej agaty – kamienie inspirujące do tworzenia wyrafinowanej biżuterii i od wieków cenione przez koneserów klejnotów.

Porady
124 views

Co symbolizuje obrączka ślubna: Znaczenie i historia symbolu małżeństwa

Składając przysięgę małżeńską, można obejść się bez drogich kreacji i wystawnego wesela. Nie można jednak zrobić tego bez obrączek. Dowiedz się, skąd pochodzi zwyczaj wymiany złotych krążków między małżonkami i kiedy przybył on do Polski.

Nowości
A&A
2090 views

Obrączka męska - na którym palcu powinna się znaleźć? Tradycje kontra nowoczesność

W dzisiejszych czasach coraz częściej wszelkie tradycje, zwyczaje czy obyczaje odchodzą w zapomnienie. Teraz częściej liczy się pragmatyzm czy wygoda. Niektórzy mimo wszystko starają się kultywować niektóre z nich i mimo zmieniającego się świata przekazywać z pokolenia na pokolenie. Jedną z takich tradycji jest noszenie obrączki ślubnej. Skąd pochodzi ten zwyczaj? Na jakim palcu nosi się obrączkę w zależności od płci, jak Polacy wypadają w tym temacie na tle reszty świata? Czy trzeba trzymać się tradycji, oraz w jaki sposób palec, na którym nosimy obrączkę informuje innych o naszym sanie cywilnym? Tymi zagadnieniami zajmiemy się w dzisiejszym artykule.

Porady
A&A
2119 views

Kiedy kupić obrączki? Najlepszy czas na wybór i zakup obrączek ślubnych

Planujecie ślub, macie jeszcze mnóstwo czasu do uroczystości więc nawet nie myślicie o tym kiedy kupić obrączki ślubne? To może być błąd, ponieważ zamówienie obrączek i wykonanie ich przez jubilera to wcale nie taka szybka i prosta sprawa. Ile czasu przed ślubem powinniście kupić obrączki, czy kupienie ich od ręki jest możliwe, co warto wziąć pod uwagę planując zakup obrączek ślubnych oraz kto według tradycji powinien za nie zapłacić. To pytania, na które postaramy się dziś odpowiedzieć.

Porady
A&A
2160 views

Czy obrączkę z diamentem można powiększyć: Co musisz wiedzieć?

Korekta rozmiaru obrączki, czy też powiększenie pierścionka to częste pytanie, tak w salonie stacjonarnym jak i na naszej skrzynce mailowej. Powiększanie pierścionków zależy od wielu czynników i nie każda z obrączek ślubnych nadaje się do korekty rozmiaru. Żeby to wyjaśnić sprawdzimy, w jaki sposób następuje powiększenie pierścionka, czy można zrobić to dla obrączki z diamentem, ile razy taka korekta jest możliwa, a kiedy nie powinno się tego robić. Omówimy także czy warto robić korektę rozmiaru obrączki ślubnej z diamentem, ile może kosztować taki zabieg i gdzie najlepiej go zrobić.

Nowości
A&A
3605 views

Jak zmniejszyć pierścionek: Kompletny przewodnik po zmianie rozmiaru pierścionków

Bywa w życiu tak, że mimo przygotowania idealnego planu, sprawdzenia dokładnie rozmiaru noszonej na co dzień biżuterii, pierścionek zaręczynowy, który wręczyliśmy naszej wybrance, nie pasuje. Bywa też tak, że przez chorobę, albo zmianę stylu życia dany pierścionek zaczyna się zsuwać albo uciskać. Na szczęście to nie koniec świata i jedyne czego potrzebujemy to delikatnej korekty rozmiaru pierścionka. Na czym polega ten proces i co powinniście wiedzieć sprawdzimy poniżej.

Porady
A&A
1668 views

Kto powinien kupić obrączki: Tradycje i nowoczesne podejście

"Tradycja to rzecz święta" jak zwykło się u nas mawiać. Choć jest wiele fascynujących tradycji kultywowanych u nas w kraju, które warto podtrzymywać, to niektóre już dawno powinny odejść i zostać zapomniane. Czasy się zmieniły, zmieniła się mentalność ludzi więc duża część dawnych obyczajów jest już nieaktualna i krzywdząca. Dzisiaj zajmiemy się tradycją, która wprawdzie nikogo nie krzywdzi, ale też przy współczesnym społeczeństwie nie ma potrzeby trzymać się jej ślepo. Mowa o tym kto powinien kupić obrączki ślubne!

Porady
A&A
1214 views
Produkt dodany do porównania.